1. Thông tin hành chính cơ bản
Xã Thiên Cầm là đơn vị hành chính mới của tỉnh Hà Tĩnh, được thành lập năm 2025 trên cơ sở sáp nhập 3 đơn vị gồm: thị trấn Thiên Cầm, xã Nam Phúc Thăng và xã Cẩm Nhượng.
Trụ sở của chính quyền xã được đặt tại vị trí cũ của UBND thị trấn Thiên Cầm, trung tâm du lịch biển nổi tiếng nhất tỉnh Hà Tĩnh.
Việc hợp nhất 3 đơn vị đã tạo ra một địa phương có lợi thế phát triển toàn diện, kết hợp giữa du lịch, thương mại, nông nghiệp và dịch vụ ven biển.

2. Vị trí địa lý
Xã Thiên Cầm nằm ở phía đông tỉnh Hà Tĩnh, tiếp giáp với biển Đông, có bờ biển dài và nhiều bãi cát đẹp, trong đó nổi bật là bãi biển Thiên Cầm – được ví như “dải lụa uốn cong hình cây đàn”.
Phía bắc giáp xã Cẩm Hòa và xã Cẩm Trung, phía tây giáp trung tâm tỉnh Hà Tĩnh, phía nam giáp các xã ven biển khác và phía đông là vùng biển Hà Tĩnh.
Vị trí này không chỉ giúp xã phát triển mạnh về du lịch biển mà còn thuận lợi về giao thông, giao thương và kết nối vùng.

3. Diện tích và dân số
Xã có diện tích tự nhiên 40,55 km², đạt 135,17% so với quy định.
Dân số toàn xã đạt 32.998 người, tương ứng 206,24% so với quy định.
Đây là một trong những địa phương ven biển đông dân, có tốc độ đô thị hóa cao và đang trở thành điểm đến hấp dẫn cả về du lịch lẫn đầu tư.

4. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển
Thị trấn Thiên Cầm trước đây là trung tâm du lịch biển của tỉnh, nổi tiếng với bãi biển đẹp, dịch vụ lưu trú, nhà hàng, khu nghỉ dưỡng và nhiều lễ hội truyền thống.
Xã Cẩm Nhượng là vùng ngư nghiệp lâu đời với chợ cá, cảng cá truyền thống và làng nghề chế biến hải sản.
Xã Nam Phúc Thăng có thế mạnh về nông nghiệp, đặc biệt là vùng trồng rau màu, cây lương thực và chăn nuôi quy mô hộ gia đình.
Việc sáp nhập các đơn vị này tạo ra sự kết hợp hài hòa giữa kinh tế biển – nông nghiệp và du lịch dịch vụ, giúp xã Thiên Cầm mới phát triển đa dạng và bền vững.

5. Kinh tế – xã hội
Xã Thiên Cầm là địa phương có nền kinh tế năng động với nhiều mũi nhọn cùng phát triển.
Du lịch biển là lĩnh vực chủ lực, với bãi biển Thiên Cầm, khu nghỉ dưỡng, khách sạn, nhà nghỉ, dịch vụ ăn uống và các hoạt động văn hóa – thể thao phục vụ du khách.
Hoạt động đánh bắt và chế biến hải sản phát triển mạnh tại khu vực Cẩm Nhượng. Cảng cá Thiên Cầm là nơi neo đậu hàng trăm tàu cá và là trung tâm giao thương hải sản của cả vùng.
Nông nghiệp, đặc biệt là trồng rau sạch, hoa màu, nuôi thủy sản nước lợ… cũng đóng vai trò quan trọng, cung cấp thực phẩm cho dân cư và ngành du lịch.
Nhiều hộ dân đã chuyển đổi mô hình sang làm dịch vụ homestay, nhà hàng ven biển, mở rộng sinh kế và nâng cao thu nhập.

6. Hành chính – chính trị
Sau sáp nhập, xã Thiên Cầm đã nhanh chóng ổn định tổ chức bộ máy chính quyền.
Đảng ủy xã có sự kế thừa đội ngũ cán bộ từ ba đơn vị cũ, tạo nên một lực lượng lãnh đạo đoàn kết, giàu kinh nghiệm, nhiệt huyết với phát triển địa phương.
UBND xã triển khai mạnh mẽ cải cách hành chính, chuyển đổi số, công khai dịch vụ công và hỗ trợ người dân tiếp cận thủ tục nhanh chóng, hiệu quả.
Các tổ chức đoàn thể như Mặt trận Tổ quốc, Đoàn thanh niên, Hội phụ nữ, Hội nông dân… đều hoạt động tích cực, gắn bó chặt chẽ với đời sống nhân dân.

7. Văn hóa – xã hội – bản sắc
Xã Thiên Cầm có đời sống văn hóa sôi động, mang đậm màu sắc biển cả và tín ngưỡng dân gian vùng ven biển miền Trung.
Lễ hội cầu ngư, lễ hội xuống biển, các hoạt động tâm linh tại đền Cầm Sơn, đình làng Nhượng Bạn... là những nét đặc trưng tạo nên bản sắc riêng của vùng đất này.
Người dân sống thân thiện, năng động, cởi mở và có tinh thần hiếu khách – yếu tố quan trọng giúp phát triển du lịch cộng đồng.
Giáo dục được đầu tư mạnh mẽ với hệ thống trường học đạt chuẩn, học sinh chăm ngoan, tỷ lệ tốt nghiệp và học lên cao đạt cao so với mặt bằng chung.
Y tế cơ sở được củng cố, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ban đầu và phòng chống dịch bệnh tại cộng đồng.

8. Tầm nhìn phát triển
Xã Thiên Cầm định hướng trở thành trung tâm du lịch biển trọng điểm của tỉnh Hà Tĩnh và khu vực Bắc Trung Bộ.
Mục tiêu đến năm 2030:
• Hoàn thiện quy hoạch khu đô thị ven biển kết hợp nghỉ dưỡng – sinh thái – giải trí
• Nâng cấp hạ tầng giao thông, điện – nước, cảnh quan đô thị, bãi tắm và dịch vụ công cộng
• Phát triển cảng cá, chợ hải sản, chuỗi nhà hàng – homestay – khách sạn gắn với tiêu chuẩn du lịch xanh, thân thiện môi trường
• Tăng cường đào tạo nghề, ngoại ngữ, kỹ năng phục vụ du lịch cho người dân
• Bảo tồn không gian văn hóa, di sản làng biển, kết hợp quảng bá du lịch cộng đồng
• Đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý, quảng bá và vận hành hoạt động du lịch – thương mại